EUSKAL MITOLOGIA-MARI

Goazen ba, hauetariko pertsonaia batzuren zein besteren bizitza sozialean, izaera psikologikoan eta fisikoan sakontzen. Interesgarria baita guzti hau ikusi eta kondairaren bat edo beste ezagutzea.

Has gaitezen, nire uste umilean guztietatik ezagunena eta Euskal Kulturan barne garrantzitsuenetarikoa den pertsonaia mitologiko batekin; MARI-rekin hain zuzen ere.

MARI - SINBOLOGIA

Mari, Euskal Herrian Jainkosa, “Dama”, “Señorea”, Ama “Andere”...bezala ezagutzen dena.
Alde batetik, euria eta agortea ekartzen dituena da bera. Onaren (euria) zein gaizkiaren (agortea) sortzailea. Basatia da baina aldi berean emankortasun, oparotasun eta osasunaren babesle ere bai. Beraz, Anderea naturaren irudikapen hutsa dugu.

Bestalde, denboraren jainkosa ere badugu. Loa eta Denboraren arteko lotura, handia da. Josu Naberani jarraituz, Maia edo Mari, Jainkosa baino Dama, Anderea edo “Señorea” da. Aldakorra eta apetatsua dugu, natura eta bizitza bera bezala.
Honez gain, Mariren erlazioak Hestia jainkosa greziarrekin kontutan hartzekoak dira, biak etxearen (sukaldeko suaren egoitza, familia eta defuntuena) babesleak baitira.
Ongiaren eta gaizkiaren artean kokatzen dugu. Marik batzen du batuta ez dagoena, orekatzen desoreka eta egokitzen desegokia dena.
Bere ezkerreko eskuan ispilu bat dauka (armarrietan zilarrezkoa izaten da) heriotza sinbolizatzen duena; ispiluak ilargiaren begi zurbila dirudi, sorgin batena hain zuzen. Zoritzarrezko eskuan daukan ispiluaz hildakoak jasotzeko gaitasuna du. Beste eskuan orrazi bat dauka , urrezkoa alegia, ilea apaintzeko. Metal honi esker eguzkiaren gorritasuna du, hildakoak berpizteko gai da.
Amaitzeko, Mari Lurraren sinbolo edo pertsonifikaziotzat daukagu. Euskal mitologiako erdigunea da eta bere eragina arlo guztietan dago, baina bere ezaugarri zehatzek Lurra edo Ama Lurra dela azpimarratzen dute. Honez gain eta lehenago aipatu dugunez, Marik arbaso kategoria dauka, Bizkaiko Jaunen arbasoa baita.