EUSKAL MITOLOGIA - MARI

MARI - IZAERA PSIKOLOGIKOA

Euskal mitologiaren baitan, Mari da gure irudirik behinena. Honen inguruan urteetan zehar gorde eta belaunaldiz belaunaldi transmititu diren istorioak eta kondairak ugariak izan dira.
Mari, lurraren ahintzinduria da eta ahaide edo jenio guztien amatzat hartua izan da. Esan bezala bere irudiaren gainean hainbat eta hainbat istorio eder eta ezberdin asko daude baina gehienetan goraipatzen da, dama ederra dela. Emakume dotore eta presentzi handikoa, ikusgarria. Lurpekoen andere, trumoi eta tximisten gidaria, aberatsa eta ibiltari bezala deskribatzen da Anbotoko dama.
Kondaira batzuen arabera, hain edertzat jotzen den Dama honek, seme bi izan zituen Majurekin (honekin batzean sekulako ekaitzak sortzen omen zituen), Atarrabi eta Mikelats, beste batzuetan berriz Don Diego Lopez de Harorekin elkartu eta seme-alaba bi izan zituela esaten da, Iñigo Guerra eta neska bat.
Mari izendatzeko badira erabiltzen diren hainbat izen; Maya, Ioana Gorri, Lezeko andre, Aralarko Dama, Basoko Mari, Gaiztoa, Anbotoko Dama… .

Anbotoko damaren inguruan beti esan izan da badakiela gaiztoak zigortzen eta zintzoak saritzen. Bihotz onekoa dela zintzoekin eta benetan krudela eta gogorra portaera aluen aurrean. Gezurra, lapurreta eta harrokeria gaitzesten dituela. Bere nahien artean beti egon izan da hitza betetzea, elkar onartzea eta elkarri laguntzea. Gaiztoei uztak hondatu eta zintzoei lurreko emaitzak ugaritu eta iturriko ur onak ematen dizkie. Bihotz behera eta borondate oneko andrea da Mari baina era berean amorrurik bizienarekin ehundaka ekaitz sortarazi ditzake bere haserreak. Injustiziak eta asmo txarrak erabat mesprezatzen